Wojska amerykańskie wyzwoliły zespół niemieckich obozów koncentracyjnych Mauthausen-Gusen. KL Mauthausen założony w maju 1938 r. wzorowany był na modelowym KL Dachau. Zaczął oficjalnie funkcjonować od 9 sierpnia 1938 roku. W grudniu 1939 zapadła decyzja o utworzeniu obozu w Gusen, przy tamtejszych kamieniołomach. KL Gusen został uruchomiony 25 maja 1940. Następnie powstały jeszcze filie obozu: Gusen II i Gusen III. Kompleks obozów Mauthausen-Gusen składał się w sumie ze 101 obozów i podobozów położonych w 83 miejscowościach podległych komendanturze obozu macierzystego w Mauthausen. Podporządkowane zostały mu także wszystkie inne obozy znajdujące się na terytorium Austrii. KL Mauthausen-Gusen należał do obozów III kategorii, najcięższych, w których umieszczano osoby z najcięższymi zarzutami, początkowo głównie niemieckich i austriackich przeciwników politycznych, a od wiosny 1940 roku również Polaków. Szczególnie KL Gusen stał się miejscem kaźni polskiej inteligencji. Szacuje się, że przez obozy koncentracyjne Mauthausen-Gusen przeszło co najmniej 197 464 więźniów, w tym 34 tys. Polaków. Śmierć poniosło ok. 108 500 osób, w tym 27 tys. Polaków. Wśród polskich więźniów znalazła się również grupa ok. 2500 Wielkopolan, spośród których zginęło ok. 1500 osób. Z poznańskiego Fortu VII do Mauthausen-Gusen wywiezionych zostało co najmniej 317 więźniów.